Ziekte van Cushing (hond)

Honden met het syndroom van Cushing drinken en plassen veel en hebben extreme honger.

Honden met de ziekte van Cushing hebben vaak een slechte vacht, dunne huid en hangbuik. 

Deze hormonale ziekte wordt in:

• 85% van de gevallen veroorzaakt door een goedaardige tumor in het hoofd
• 15% van de gevallen veroorzaakt door een kwaadaardige tumor in de buik

De ziekte is vaak goed te behandelen.

De ziekte van Cushing wordt voornamelijk vastgesteld bij honden van middelbare of oudere leeftijd en komt net zo vaak bij reuen als bij teven voor. Honden van alle rassen kunnen Cushing krijgen, al lijkt de ziekte bij teckels en toy-poedels vaker voor te komen.

Symptomen ziekte van Cushing (hond)

Bijna altijd

• Veel drinken, veel plassen
• Vraatzucht, een dikke buik
• Dunne vacht, kaalheid, mee-eters
• Hijgen
• Futloosheid, spierzwakte, afname spieren
• Uitblijven van de loopsheid

Minder vaak

• Suikerziekte
• Blaasontsteking
• Pigmentvlekken, kalkophopingen in de huid
• Abnormaal verhoogde spierspanning
• Longembolie

Diagnose ziekte van Cushing (hond) 

Als we denken aan de ziekte van Cushing, stellen we de diagnose met een driedaagse urinetest. Op basis van die uitslagen kan de dierenarts zeggen of uw hond de ziekte van Cushing heeft.

In 70% van de gevallen is op basis van de urine test met zekerheid te zeggen dat de ziekte wordt veroorzaakt door een goedaardige tumor in de hypofyse (de hypofyse is een hormoonklier in het hoofd),

Bij 30% van de honden is het nodig om een echo van de buik te maken en bloedonderzoek te doen:

• De helft van deze honden heeft ook een hypofysetumor (dus 15% van het geheel)
• De andere helft van deze honden (dat is dus 15% van het totaal) heeft een kwaadaardige bijniertumor

Bij de diagnose van de ziekte van Cushing kunnen makkelijk fouten worden gemaakt. Om uw hond zo goed mogelijk te behandelen is het belangrijk dat er geen fouten gemaakt worden in deze fase. Onder aan dit artikel gaan we hier dieper op in. lees ook verder bij ACTH, cortisol.

Behandeling ziekte van Cushing (hond)

De ziekte van Cushing wordt veroorzaakt door een goedaardige tumor onder de hersenen, of een kwaadaardige tumor in de buik.

Cushing door bijniertumor

Een kwaadaardige bijniertumor kan het beste geopereerd worden.
Als de tumor is uitgezaaid (dit is te zien op een röntgenfoto van de longen) is een behandeling met Lysodren®  mogelijk.

Bij een bijniertumor raden wij een behandeling met Vetoryl® af, omdat dit medicijn de tumorcellen niet doodt en de tumor dus doorgroeit en mogelijk uitzaait.

Cushing door hypofysetumor

De kleine goedaardige hypofysetumor behandelen we wel vaak met het medicijn Vetoryl® (trilostane). Deze capsules moeten de rest van het leven van de hond worden gegeven. Omdat de medicijnbehoefte in de loop van de tijd kan veranderen (vaak neemt die behoefte af) is het belangrijk, dat de hond onder controle blijft bij de behandelend dierenarts.

Als deze goedaardige hypofysetumor groot is, heeft het operatief verwijderen van deze hormoonklier in het hoofd de voorkeur.
Om de grootte van een hypofysetumor te meten is een CT-scan nodig.

Voor de behandeling van de ziekte van Cushing met Vetoryl®, Lysodren® of een operatieve ingreep is veel ervaring nodig. Het team van de afdeling interne van het MCD behandelt sinds 1996 vele tientallen honden met deze aandoening. Geen enkele hond reageert hetzelfde. De behandeling is maatwerk!

Prognose ziekte van Cushing (hond)

In de openingskolom hebben we gezegd, dat de ziekte van Cushing goed te behandelen is. De risico’s willen we echter niet wegwuiven en we laten u dan ook de volgende onderzoekresultaten horen:

Bij de behandeling met Vetoryl®, leeft de helft van de (oude!) honden nog na twee jaar (onderzoek gedaan bij 148 honden; J Vet Intern Med 2005;19:810–815).

Van de honden waarbij de hypofyse chirurgisch werd verwijderd:

• Leefde 76% nog na 2 jaar (studie bij 150 honden, J Vet Intern Med 2005;19:687–694).
• Kreeg 25% van de honden de ziekte van Cushing na 2 jaar terug. Behandeling met Vetoryl® was voor deze honden alsnog nodig.
• Overleed 8% van de honden tijdens de ingreep
• De prognose voor honden met een kleine hypofysetumor was beter dan voor honden met een grote hypofysetumor.

Maar ook een Vetoryl® behandeling is niet zonder risico’s, en ook zo’n behandeling kan dodelijk aflopen. Het is belangrijk dat een ervaren dierenarts de behandeling begeleid.

De grote meerderheid van honden met de ziekte van Cushing is goed te behandelen, zonder grote complicaties. Een zorgvuldige begeleiding door dierenartsen met ervaring met deze behandeling kan  veel ellende voorkomen.

Valkuilen bij de diagnose

Deze informatie is bedoeld voor dierenartsen

Vals positief bij ziekte en stress
In de urine wordt het hormoon cortison gemeten. Cortison is niet alleen verhoogd bij de ziekte van Cushing, maar ook bij andere ziekten en bij stress. De urine moet om die reden zonder stress (thuis) worden opgevangen. Bij zieke dieren (bijvoorbeeld suikerziekte) moeten eerst de andere problemen worden verholpen, voordat de test kan worden ingezet.

Verschillende testen
De urinetest is ontwikkeld door het laboratorium van de Universiteit Utrecht (UVDL).

Een urinetest van andere laboratoria is niet vergelijkbaar, geeft andere resultaten en kan ten onrechte suggereren dat een hond de ziekte van Cushing heeft. Het verhogen van de referentiewaarden heeft dit probleem niet opgelost.

In de USA wordt de Low Dose Dexamethason Supressietest geadviseerd in plaats van de urinetest. Lees verder bij: cortisol

Niet elke bijniermassa is een tumor
Bij een echo van de buik worden soms goedaardige vergrotingen van een van de bijnieren gevonden. Als de andere bijnier niet duidelijk verkleind is en als het ACTH niet verlaagd is, is er geen sprake van een bijniertumor. Het operatief verwijderen van de vergrote bijnier is in deze gevallen vaak niet zinvol.