Mastocytoom

Mastceltumoren zijn een van de meest voorkomende huidtumoren bij de hond. Een mastocytoom kan weinig of juist zeer kwaadaardig zijn, op een plek zitten over op meerdere plekken tegelijkertijd. Mastceltumoren kunnen bij alle rassen worden gevonden.

Bij de volgende rassen wordt de tumor vaker vastgesteld: Boxer, Bulldog, Labrador Retriever, Golden Retrievers, Boston Terrier, Weimaraner en Bullterriër.

Mastocytoom: een jeukende vetbult

Een mastocytoom:

Is meestal een zachte onderhuidse zwelling, die lijkt op een vetbult.
Kan snel in omvang toe- en afnemen.
Kan plaatselijk jeuk geven, waarbij soms zweren (wonden) in de huid zichtbaar zijn.
Kan braken, diarree veroorzaken
Kan een plotselinge daling van de bloeddruk geven.

Al deze problemen worden veroorzaakt door de stof histamine die in mastcellen gemaakt wordt.

Met behulp van microscopisch onderzoek van weefsel afgenomen met een injectienaald is een mastocytoom goed te onderscheiden van een vetbult.

Mastceltumoren worden meestal op middelbare leeftijd gevonden, maar ook jongere dieren kunnen de tumor krijgen.

Mastocytoom: weinig tot zeer kwaadaardig

De tumoren worden ingedeeld van graad 1 (weinig kwaadaardig) tot graad 3 (zeer kwaadaardig). Deze indeling vindt plaats op basis van weefselonderzoek na operatie.

Hoe hoger de gradering, hoe groter de kans dat de tumor:

Na een operatie op dezelfde plek terug keert
Uitzaait naar de lokale lymfeklier, lever of milt

Hoewel de tumor zich soms goedaardig kan gedragen, moet een dierenarts hem altijd beschouwen en behandelen als kwaadaardig zolang de graad nog niet precies bekend is.

Tekenen van een meer agressieve vorm van mastceltumor kunnen zijn:

Snelle groei
Grote tumor
Lokale irritatie, ontsteking of zwelling (oedeem)
Een huidwond op de massa
Er komen andere kleine knobbeltjes in de buurt van de tumor
Microscopische ingroei van de tumor in omliggend weefsel

Diagnose Mastocytoom

De diagnose wordt gesteld met microscopisch onderzoek van cellen afgenomen met een injectienaald
De lokale lymfeknopen moeten worden onderzocht en aangeprikt voor microscopisch onderzoek
Een echo van de lever en milt is nodig om te zien of de tumor is uitgezaaid

Operatie mastocytoom

Een mastocytoom kan over het algemeen het best chirurgisch worden verwijderd. De chirurg zal proberen de tumor zo ruim mogelijk weg te nemen.

Na de operatie kan het verwijderde weefsel worden onderzocht door een patholoog. De patholoog kan zien of er aan de buitenzijde van het verwijderde weefsel nog tumorcellen zichtbaar zijn.

Gradering Mastocytoom

Om te zien om e verwijderde tumor weinig of zeer kwaadaardig is, gebruiken pathologen graderingssystemen.

De bekendste is de Patnaik grading system, met als uitslag graad: 1 (goedaardig), graad 2 (kan kwaadaardig zijn) of graad 3 (kwaadaardig).
Een Mastocytoom met een mutatie in de KIT receptor, heeft een betere kans om te reageren op behandeling met Masivet of Palladia
Een andere is de Kiupel grading system: als de patholoog veel delende cellen ziet, cellen met meerdere kernen of cellen met raar gevormde of hele grote kernen, dan weet hij dat er sprake is van een agressieve tumor.
Kwaadaardige tumoren groeien hard, doordat de cellen snel delen. De patholoog heeft verschillende technieken om in het weefsel te zien of een tumor de neiging heeft om snel te groeien, we noemen dit proliferatiemarkers. Proliferatiemarkers zijn: de mitose index, Ki67 en andere (MCM 7, PCNA, AGNOR).

Het feit dat er verschillende graderingssystemen naast elkaar bestaan, geeft aan dat geen enkel systeem met kop en schouders boven de ander uitsteekt. De prognose van elk individueel dier blijft onzeker.

Andere behandelingen van een mastocytoom

Als een mastceltumor niet (volledig) kan worden weggehaald of als de kans op her-groei groot is, is een aanvullende behandeling nodig.

Er zijn drie verschillende opties:

Bestralen: effectief bij gelokaliseerde tumoren
Pillen: Palladia® of Masivet®
Injecties Vinblastine en prednison pillen

Het is niet mogelijk een betrouwbare vergelijking van de verschillende behandelingen te maken. Ook is het niet duidelijk of bij falen van een van de medicamenteuze behandelingen de andere behandeling met medicijnen nog wel kan. We maken samen met u een behandelplan dat past bij uw situatie en waarvan we het beste resultaat verwachten. We beperken ons daarom tot een opsomming van voor- en nadelen van de verschillende behandelingsmogelijkheden.

Bestraling van een mastocytoom

Voordelen

Als opereren niet mogelijk is wordt bestralen als de meest effectieve behandeling gezien.
De behandeling is niet gevaarlijk voor omstanders. De hond wordt niet radioactief!

Nadelen

De bestraling wordt beperkt tot een bepaald gebied. Uitzaaiingen op afstand (zoals lever en milt) worden niet behandeld.
Bestraling kan schade aan het omliggende weefsel geven.
De behandeling over meerdere dagen verdeeld, dit om de stralingsschade te beperken. Minder vaak bestralen kan wel, maar is minder effectief en/of geeft meer bijwerkingen. De hond wordt bijvoorbeeld in 3 weken tijd 17 maal bestraald. Voor elke bestraling wordt de hond kort onder narcose gebracht.
De kosten voor deze behandeling liggen op de Universiteit Utrecht op maximaal €3000.
Bestraling kan op een beperkt aantal plekken in Nederland (niet bij het MCD).

Pillen tegen een mastocytoom (Palladia® of Masivet®)

Voordelen

De medicijnen zijn geregistreerd voor gebruik bij de hond. De geneesmiddelenautoriteiten hebben geconcludeerd dat de voordelen van Palladia® en Masivet® groter zijn dan de risico’s ervan. De pillen zijn bedoeld voor de behandeling van niet operatief te verwijderen mestceltumoren (graad 2 of 3)
De medicijnen kunnen thuis worden gegeven
Elke dierenarts kan deze medicijnen bestellen en voorschrijven

Nadelen

Contact met zwangere vrouwen en kinderen moet worden voorkomen: het medicijn remt de groei van bloedvaten
Beide medicijnen zijn duur. Voor een hond van 20 kg liggen de kosten van de medicijnen in de buurt van de €300 per maand. De medicijnen moeten gegeven worden zolang de hond er op reageert
De fabrikanten adviseren om de voorschrijvend dierenarts in de eerste periode wekelijks te bezoeken. Deze kosten moet u dus bij de kosten van het medicijn optellen
De medicijnen kunnen milde tot matige bijwerkingen geven: maagdarmklachten, beschadiging van het beenmerg, afvallen, nierfalen en kreupelheid
De medicijnen werken bij een beperkt deel van de patiënten
De medicijnen werken gemiddeld enkele weken

Als de tumor gemuteerde KIT-receptoren bevat, duurt het langer voor de tumor verergert wanneer die met Masivet® wordt behandeld. Gemiddeld na 241 dagen wordt de tumor weer groter, terwijl dat al na gemiddeld 83 dagen het geval is, als je geen Masivet® geeft.

Injecties tegen een mastocytoom (Vinblastine)

Voordelen

De injecties zijn veel goedkoper dan de pillen. De kosten zijn met name de kosten voor dierenarts en de preventieve maatregelen die genomen worden om besmetting van de omgeving met chemotherapiemiddelen te voorkomen
Deze medicijnen werken bij ongeveer 50% van de zichtbare tumoren
Het effect van deze medicatie lijkt langer aan te houden dan de orale medicatie

Nadelen

Zwangere vrouwen en kinderen mogen er niet mee in contact komen. Vinblastine remt de celdeling
In 20% van de gevallen is er sprake van geringe (15%) of duidelijke (5%) bijwerkingen: maagdarmklachten en beenmergdepressie: 15% gering, 5% duidelijk
De eerste 4 weken moet u naar de kliniek voor een injectie. De frequentie wordt, als de tumor helemaal weg is, verlaagd tot elke 2 weken
Behandeling is in een beperkt aantal klinieken mogelijk, waaronder het MCD
Vinblastine is een medicijn voor mensen en niet geregistreerd voor gebruik bij honden

Lees verder over vinblastine-injecties bij chemotherapie

De symptomatische behandeling van een mastocytoom

Antihistaminica kunnen jeuk en maagdarmklachten verminderen.

Deze medicijnen doden de tumorcellen niet. Ze zorgen wel voor remming van de neveneffecten van de tumorziekte. De hond voelt zich er dus beter door.

Voorbeelden van antihistaminica zijn Zitac® en Zyrtec®.