SLE

SLE (Systemische lupus erythematosus) is een auto-immuunziekte. Normaal gesproken maakt het afweersysteem antistoffen (immuunglobulinen) tegen binnendringende bacteriën en virussen. Bij sommige dieren gaat er iets niet goed in het afweersysteem. Zij maken antistoffen tegen sommige van hun eigen eiwitten of cellen. Deze antistoffen heten autoantistoffen omdat ze gericht zijn tegen het eigen lichaam. Auto betekent ‘zelf’. Het afweersysteem beschadigt dan de eigen cellen, hele weefsels of zelfs hele organen doordat de autoantistoffen ontstekingen veroorzaken. We spreken dan ook van een auto-immuunziekte. Systemische lupus erythematosus (SLE) is een ernstige vorm van zo’n auto-immuunziekte.

Naast de algemene lupus (systemische lupus erythomatosus , SLE) zien we ook een huidvorm van lupus. Bij SLE zijn er verschillende organen ziek, en de ziekte is dan ook veel ingrijpender dan de huidvorm. Bij de hond zijn de meest aangetaste organen de gewrichten en de nieren. Maar ook andere organen kunnen ziek aangetast zijn. De verschijnselen van SLE bij de hond kunnen nogal verschillen: het ligt er maar net aan welke organen aangetast zijn bij de patiënt. Zo komen soms ook zware ontstekingen voor van het hartzakje (pericarditis) of de onderhuid (panniculitis). Ook kunnen honden met SLE antilichamen hebben tegen hun eigen rode bloedcellen. Dan krijgen ze bloedarmoede. Als de antistoffen gericht zijn tegen de eigen bloedplaatjes of stollings-eiwitten, kunnen stollingsproblemen ontstaan (thrombocytopenie). SLE patiënten kunnen ook auto-antistoffen maken tegen witte bloedcellen en immuunglobulines. Soms, maar zelden, zal een huidvorm van lupus zich ontwikkelen tot de algemene vorm (SLE). Bij SLE zien we zelden ook huidsymptomen.

Symptomen Systemische lupus erythematosus (SLE)

De meest voorkomende symptomen bij de hond met SLE zijn koorts en pijnlijke gewrichten. Van pijnlijk gewrichten ga je mank lopen. Alle gewrichten kunnen aangetast zijn, soms maar één, soms een aantal. Meestal zien we de ontsteking aan de hakken en/of de polsen. Naast de koorts, is de hond of kat algemeen ziek. Daarmee bedoelen we moeheid, slechte eetlust, geen uithoudingsvermogen. De symptomen van lupus gaan op en af in verloop van de tijd. Soms is de ziekte aanwezig voor enkele weken om dan te verdwijnen. Later kan het dan weer om de zoveel weken de kop op steken. Ook zijn er dieren die zonder behandeling genezen of jaren geen last hebben.

Oorzaak Systemische lupus erythematosus (SLE)

We weten niet goed waarom honden of katten SLE krijgen. Erfelijke aanleg speelt mogelijk een rol: bij bepaalde rassen zien we het meer dan bij andere. Bij de hond zien we SLE vaker bij de Duiste herder, poedels, Nova Scotia Duck Tolling Retriever, Shelties en Collies. Bij de kat krijgen Siamezen, Perzen en Himalaya’s de ziekte vaker dan andere rassen en niet-raskatten. In één studie is ook aangetoond dat honden met SLE beduidend vaker antilichamen hebben tegen de ziekte van Lyme. Dat betekent niet dat je SLE krijgt van een tekenbeet. We denken niet dat de ziekte van Lyme de oorzaak is van SLE.

Diagnose Systemische lupus erythematosus (SLE)

Bij bloedonderzoek worden allerlei afwijkingen waargenomen bij SLE: meestal een stijging van de witte bloedcellen, veranderingen in de eiwit samenstelling van het bloed en soms nierafwijkingen en bloedarmoede. Maar het bloedbeeld van de ene patiënt verschilt nogal van die van de ander. Bij urine onderzoek tonen we soms eiwit verlies aan (zie eiwit/kreatinine ratio).

Specifieke bloedtesten die de auto-immuun ziekte zelf aantonen zijn: onderzoek op de aanwezigheid van LE cellen, reuma test (RA) en de ANA test. Met een positieve ANA (anti-nuclear-antibody of antilichamen tegen bepaalde eiwitten in de celkern) test, kunnen we SLE aantonen. Helaas is deze bloedtesten bij de hond soms negatief bij zieke dieren en soms heeft men positieve resultaten bij normale honden. Deze testen zijn dus niet altijd even betrouwbaar voor een exacte diagnose.

Meestal berust de diagnose SLE op een combinatie van testen. Met de Coombs test kunnen we antilichamen tegen de rode bloedcellen aantonen. Via een gewrichtspunctie kunnen we een gewrichtsontsteking aantonen (zonder bacteriën of parasieten). Met weefselonderzoek (biopten) kunnen ook auto-antilichamen aangetoond worden. Bijvoorbeeld in een nierbiopt.

Behandeling

SLE is lastig te behandelen en gaat meestal niet over. In een periode dat de hond of kat veel last heeft, zullen medicijnen nodig zijn. Tussen de slechte periodes door zullen we zoveel mogelijk proberen te voorkomen dat de ziekte weer opvlamt. Probeer oververmoeidheid te voorkomen en vermijd stress. Overweeg de voeding aan te passen: Omega 3 (visolie) blijkt ontstekingsremmend te zijn en zou helpen bij het voorkomen van een terugval. Als uw dier steeds na een inenting een terugval krijgt, moet u nadenken of de voordelen van de vaccinatie opwegen tegen de nadelen.

Een echt zieke hond of kat die in crisis is moeten we zeker behandelen met medicijnen. De medicijnen onderdrukken de afweer. Voorbeelden van dit soort medicijnen zijn: prednison, prednisolon, cyclophosphamide (Endoxan), methotrexate, azothioprine (Imuran), cyclosporine, en   mycofenolaat. We moeten voorzichtig zijn met pijnstillers (NSAIDs), omdat deze in combinatie met prednisolon maag- en darmzweren kunnen veroorzaken.

SLE gaat bijna nooit helemaal over, maar de terugvallen kunnen we vaak goed opvangen met de medicijnen.