Bloedarmoede bij de kat

Bij bloedarmoede (anemie) is het aantal rode bloedcellen verlaagd. Het lichaam heeft hierdoor een tekort aan zuurstof, katten zijn moe. Er zijn verschillende oorzaken voor bloedarmoede, dus ook verschillende behandelingen.

Normale aantal rode bloedcellen

Bloed bestaat voor 28 tot 47% uit rode bloedcellen. We noemen deze waarde de hematocriet (Ht) of packed cell volume (PCV). Een buisje bloed moet na centrifugeren dus ongeveer voor een derde tot de helft gevuld zijn met rode bloedcellen.
Het aantal witte bloedcellen en bloedplaatjes is minder dan 1%. De rest van het bloed bestaat uit vocht (plasma, serum).

1/3 tot 1/2 van het bloed bestaat uit cellen

Is de bloedarmoede de oorzaak van de problemen?

• Veel dieren met een chronische ziekte hebben een beetje bloedarmoede. Dit artikel gaat over katten met een hematocriet van minder dan 20%
• Hoe sneller de bloedarmoede ontstaat, hoe sneller de kat symptomen laat zien die passen bij bloedarmoede:
  • Bij een zeer snelle afbraak van rode bloedcellen, kan de kat al problemen krijgen bij een Ht van 15%
  • Heeft de kat een (langzame) aanmaakstoornis, dan kan een kat met een Ht van minder dan 10% soms nog erg fit ogen. Als het lichaam genoeg tijd heeft, kan het zich namelijk aanpassen aan zuurstofgebrek. Denk maar aan sporters die graag in gebieden met weinig zuurstof trainen, (hoog in de bergen). De rode bloedcellen kunnen het zuurstof beter transporteren.

Symptomen bloedarmoede kat

Bij bloedarmoede hebben de spieren en organen zuurstofgebrek. Dieren zijn sneller moe, zijn sloom, liggen meer te slapen. Sommige katten met bloedarmoede gaan rare dingen zoals kattenbakkorrels eten. Het hart zal sneller pompen en een dier zal bij geringe stress of inspanning sneller gaan ademen. De tong is bleek.

Oorzaken bloedarmoede kat

– Bloedverlies

Dat een kat met een bloedende wond bloedarmoede kan krijgen, zal niemand verbazen.  Als de kat in de buik- of borstholte bloedt of bloed verliest in de maag of darmen, is het bloedverlies minder opvallend. Behalve weinig rode bloedcellen, hebben katten met bloedverlies ook een laag bloedeiwitgehalte.

Bloedverlies kan worden veroorzaakt door:

• Verwonding.
• Stollingsstoornissen (o.a. weinig bloedplaatjes).
• Afwijkende bloedvaten (tumoren, aneurysma).
• Pijnstillers kunnen maag en darmbloedingen geven. De kans hierop is groter als de pijnstiller wordt gecombineerd met prednison.
• Bij kittens kunnen vlooien en haakwormen ook ernstige bloedarmoede geven.

– Verstoorde bloedaanmaak

Rode bloedcellen leven ongeveer 70 dagen. Oude cellen worden in de milt gerecycled. Nieuwe cellen worden in het beenmerg aangemaakt. Als door een ziekte van het beenmerg de aanmaak stopt, duurt het ongeveer 40 dagen voordat de kat bloedarmoede krijgt. Katten met een bloedaanmaakstoornis hebben vaak relatief weinig klachten ondanks een forse bloedarmoede. Een bloedtransfusie is vaak niet nodig. Een beenmergbiopt kan meer informatie geven.

De bloedaanmaak kan aangetast zijn door:

• Een immuunziekte van het beenmerg.
• Bepaalde medicijnen die de beenmergfunctie aantasten.
• Leukemie (kanker van het beenmerg).
• Bij chronisch nierfalen wordt er minder erythropoëtine (EPO) geproduceerd.
• Een infectie met FIV, FIP of FeLV kan gepaard gaan met bloedarmoede.
• De aanmaak van bloedcellen kan ook verlaagd zijn door ijzergebrek. Dit wordt vaak veroorzaakt door chronisch (gering) bloedverlies. Deze oorzaak van bloedarmoede komt, in tegenstelling tot de situatie bij de mens, bij de kat zelden voor.

– Bloedafbraak 

Er kan om verschillende redenen sprake zijn van bloedafbraak:

• De bacterie Mycoplasma haemofelis kan bloedafbraak geven. De bacterie wordt overgebracht door vlooien, teken en muggen.
• Bij auto-immune hemolytische anemie (AIHA, IMHA) breekt het lichaam de bloedcellen te snel af. Witte bloedcellen die normaal ziekteverwekkers opeten, storten zich nu massaal op de eigen rode bloedcellen. Deze ontregeling van het immuunsysteem kan worden veroorzaakt door een ontsteking of een tumor elders in het lichaam. Vaak is de oorzaak echter onduidelijk. Maar we weten gelukkig wel wat we er aan moeten doen.

Diagnose bloedarmoede kat

Bloedarmoede wordt vastgesteld met bloedonderzoek. Meestal wordt gewerkt met het percentage rode bloedcellen in het bloed, de hematocriet (Ht). Sommige dierenartsen gebruiken de Hb (Hb staat voor hemoglobine, dit is de rode kleurstof in rode bloedcellen. De stof die verantwoordelijk is voor het zuurstoftransport).
We onderzoeken daarnaast nog meerdere dingen om de oorzaak van de bloedarmoede vast te stellen.

Behandeling bloedarmoede kat

De oorzaak van de bloedarmoede moet worden weggenomen, dat spreekt vanzelf.

Afhankelijk van de oorzaak van de bloedarmoede kan dat betekenen dat uw kat geopereerd moet worden. Vaak is een behandeling met medicijnen nodig.

Bloedtransfusie

Als een kat ernstige bloedarmoede heeft, hier erg veel last van heeft, mogelijk zelfs dreigt te overlijden, kan een bloedtransfusie worden gegeven. De bloedtransfusie is bedoeld om de kat in een betere conditie te brengen, zodat een operatie mogelijk is of zodat de medicijnen de tijd hebben om aan te slaan.

Een bloedtransfusie neemt de ziekte niet weg.

Of uw kat een bloedtransfusie nodig heeft, is afhankelijk van zijn klinische toestand. Vaak wordt gedacht dat een kat met een Ht van minder dan 15% een bloedtransfusie nodig heeft. Maar sommige katten hebben een transfusie nodig als ze een Ht hebben van 15%, terwijl andere katten met een Ht van 8% zo stabiel zijn dat de transfusie niet nodig is.

Katten hebben drie bloedgroepen: A,  B of AB. Bloedgroep A komt het meest voor. Bij bepaalde raskatten komt bloedgroep B veel voor. De bloedgroep AB komt zelden voor. De bloedgroep van de zieke kat en van de eventuele donorkat moeten “matchen”, anders treden transfusie-reacties op.

Het geven van een bloedtransfusie duurt enkele uren. Daarna houden we een kat meestal in de opname totdat de patiënt stabiel genoeg is om naar huis te gaan.

Prognose bloedarmoede kat

De levensverwachting van bloedarmoede is sterk afhankelijk van de oorzaak van de problemen en de ernst van de bloedarmoede.

Iets wat algemeen geldt, kunnen we er niet over zeggen.

Het gaat altijd om uw kat en om de omstandigheden van uw kat.