10 misvattingen over wormen en andere darmbewoners

In dit artikel leest u de 10 meest gemaakte misverstanden over wormen en andere darmbewoners. Welke verhalen kloppen? Wat zijn de mythes?

1. Van een lintworm val je af.

Een lintworm geeft bij de hond, kat en bij kinderen(!) vooral jeuk rond de anus. Alleen als je heel veel lintwormen hebt kan je buikpijn en diarree krijgen en afvallen. Zo’n ernstige besmetting komt weinig voor. Een hond, kat en mens(!) krijgt een lintworm meestal door het inslikken van een vlo. Ook rauw (niet ingevroren) vlees vormt een risico.

Lees verder bij Lintwormen.

2. Ik zie geen wormen, dus er zijn geen wormen.

De meest betrouwbare methode om vast te stellen of een hond of kat wormen heeft is microscopisch ontlastingsonderzoek.

Alleen ernstig geïnfecteerde dieren hebben soms spoelwormen in hun braaksel of hebben wormen bij de ontlasting.

• 1 op de 20 honden en katten heeft spoelwormen.
• 1 op de 3 kennelhonden heeft spoelwormen.
• 2 op de 3 zwerfkatten heeft spoelwormen.
• als uw hond poep eet, en wordt uitgelaten in een gebied met veel andere honden, is de kans ook groot dat hij wormen heeft.
• 100% van de kittens en puppies hebben spoelwormen.

Andere wormen kunnen erg klein zijn. Zo is de kleinste, maar voor de mens zeer gevaarlijke, vossenlintworm slechts 1-7 mm groot. In Nederland komt de lintworm nog weinig voor, maar in Duitsland en België wel. (lees verder bij lintwormen)

Uw huisdier heeft misschien ook wormen, ook al heeft hij of zijn geen ziekteverschijnselen.

3. Ik ontworm mijn hond 4x per jaar. Hij heeft dus geen wormen.

Als u uw hond ontwormt, doodt u bijna alle aanwezige volwassen wormen. Larven (jonge wormen) zijn minder gevoelig voor ontworming.

Wormlarven hebben 3 weken en wormeieren 5 weken nodig om volwassen te worden.

 

Om uw hond of kat niet onnodig te ontwormen, kunt u ontlasting inleveren bij uw dierenarts om te kijken of uw huisdier wormen heeft. 

Omdat slechts weinig mensen dit zullen doen, luidt het algemene advies:

Ontworm uw hond en kat minimaal 4x per jaar.

Vaker ontwormen wordt aangeraden bij:

• Honden die poep eten
• Honden die jagen / slakken eten / vers vlees eten
• Honden die in een kennel wonen
• Honden die hun uitlaatgebied met veel andere honden delen
• Honden die in Zuid-Limburg en Oost-Groningen of in het buitenland zijn geweest (zie vossenlintworm).
• Honden in gebieden met hartworm / Franse hartworm / longworm (zie wormen hond)

Spoelworm in de maag van een kat (endoscopisch beeld)

4. Mijn huisdier heeft nergens last van. Waarom zou ik hem ontwormen?

Spoelwormlarven maken een tocht door het lichaam van de gastheer. Nadat een hond of kat spoelwormeieren met een larfje heeft doorgeslikt, kruipen de larfjes door de darmwand en komen ze via de bloedvaten in de lever, hart en uiteindelijk de longen. In de longen kruipen ze vanuit het bloedvat naar de luchtwegen, worden opgehoest en doorgeslikt. Pas dan worden de larven volwassen wormen.

Een deel van de larven blijft in het lichaam achter en kapselen zich in in spieren en de maagwand. Deze spoelwormen zorgen voor de overdracht van wormen van teef naar pups (via de placenta en moedermelk) en van poes naar kitten (via de moedermelk).

Spoelwormen van de hond en kat dringen ook het lichaam van de mens binnen.  

1 op de 12 Nederlanders heeft antistoffen tegen de honden- of kattenspoelworm. Deze mensen hebben de volgende problemen:

• De meesten hebben van de infectie niets gemerkt.
• Sommigen hebben last van chronische vermoeidheid.
• Maar sommige mensen hebben lever-, long-, hersen- en oogproblemen door de spoelwormen.

Spoelwormen kunnen mensen ziek maken.

Dat is de belangrijkste reden om uw huisdier minimaal 4x per jaar te ontwormen, ook al heeft uw hond of kat geen ziekteverschijnselen (zie ook 6).

Lees verder: Spoel- en haakwormen

5. Ontwormen is een zware belasting van het lichaam.

De meeste mensen zien geen bijwerkingen van het ontwormingsmiddel dat ze aan hun huisdier geven. Als u andere ervaringen heeft, kunt u dit melden bij de fabrikant of via het college ter beoordeling van geneesmiddelen. Fabrikanten zijn verplicht elke melding serieus te onderzoeken en, indien gegrond, te vermelden op de bijsluiter.

6. Gemeentes plagen hondeneigenaren.

Veel gemeenten verplichten hun inwoners om hondenpoep op te ruimen. Dit is de beste manier om het risico op krijgen van wormen te verminderen (zie 4).

Wist u: Honden- en kattenpoep moet bij het restafval.

Ook kattenpoep is een bedreiging voor de volks- en kattengezondheid. Omdat katten meestal vrij rondlopen en over schuttingen klimmen, kan de gemeente u moeilijk verplichten kattenpoep op te ruimen.

Om te voorkomen dat zwangere vrouwen besmet raken met Toxoplasmose (uit kattenpoep) wordt aangeraden alleen met handschoenen in de tuin te werken en geen rauwe groenten uit eigen tuin te eten (zie 8.).

Wist u dat de aanleg van riool en waterleiding meer heeft bijgedragen aan onze gezondheid dan antibiotica en andere medische ingrepen?

Of hondenbelasting gebruikt wordt voor hond-gerelateerde zaken weten we niet. Of dit pesten is, een manier om een gat in de begroting te dichten of een rechtvaardige belasting laten we in het midden.

6. Een paar wormen hebben is gezond

Er zijn wetenschappers die denken dat we te schoon leven. Dat zou een reden kunnen zijn dat immuunziekten als astma steeds vaker voorkomen.

Dit soort stellingen zijn helaas moeilijk te bewijzen. Behalve dat we schoon zijn op onszelf, eten we ook anders, bewegen we anders, wonen we in andere huizen, etc.

De stelling kan waar zijn, maar er is nog geen overtuigend bewijs voor.

 

Parasieten kunnen ernstige problemen geven, zeker bij mensen en dieren met een verminderde weerstand (zie 4). Het advies om honden en katten 4 keer per jaar te ontwormen, wordt gegeven om het aantal wormeieren in het milieu binnen de perken te houden.

Ook bij dieren met chronische diarree vinden we regelmatig wormen en/of Giardia. Of de problemen zijn begonnen nadat het dier een ernstige infectie met een van deze parasieten heeft gehad.

Honden en katten leven niet te schoon. Ze eten van straat, likken hun vacht en poten schoon, drinken uit slootjes, 50% van de honden eet zelfs hondenpoep. De kans dat ze wormen oplopen en verspreiden is groot.

Wilt u uw huisdier niet onnodig ontwormen? Laat dan de ontlasting nakijken op wormeieren.

7. Giardia is vaak resistent.

Giardia is een veel voorkomende eencellige darmparasiet. Hij verspreidt zich via de ontlasting en kan problemen geven als hij wordt doorgeslikt.

Giardia ken ernstige maagdarmklachten geven. Maar er zijn ook gezonde honden en katten die de parasiet bij zich dragen en verspreiden. Daarnaast komt de parasiet ook voor bij zwerfdieren en wilde dieren. Het stoppen van deze verspreiding is niet mogelijk. Giardia kan in de omgeving langdurig overleven. In een droge omgeving met zonlicht misschien een week, maar in een koude en/of natte omgeving maanden tot jaren.

In het milieu is altijd Giardia aanwezig.

Giardia door een elektronenmicroscoop

Dieren die steeds last hebben van Giardia, besmetten zich waarschijnlijk steeds opnieuw. Een kennel is te ontsmetten, maar een huiskamer, tuin of bos is nauwelijks tot niet Giardia-vrij te krijgen.

Dieren worden niet immuun tegen de parasiet.

Een hardnekkige infectie met Giardia kan als volgt worden bestreden:

• Geef het dier de juiste medicijnen.
• Was het dier.
• Verplaats het dier naar een omgeving zonder Giardia.
• Behandel alle contact-dieren (ziek of niet ziek).

Lees verder bij Giardia

8. Ik ben zwanger, dus de kat moet uit huis.

Als je zwanger bent, worden de volgende dingen afgeraden:

• Alcohol drinken.
• Roken.
• Ongepasteuriseerde melkproducten nuttigen.
• In de tuin werken zonder handschoenen
• Rood vlees eten en rauwe groenten eten.
• De kattenbak verschonen.

De laatste drie aanbevelingen hebben te maken met dezelfde parasiet van de kat: Toxoplasma

• Een kat besmet zich door het eten van rood vlees: muizen, vogels, rauw vlees (60% van de katten heeft ooit Toxoplasma gehad).
• De kat heeft daarna gedurende 1-3 weken miljoenen eitjes (oöcysten) in de ontlasting. Dat kan gepaard gaan met diarree, maar dat hoeft niet.
• Daarna is de kat (op een enkele uitzondering na) levenslang immuun. Daarom komt de parasiet vooral bij jonge katten voor.
• In de omgeving (moestuin / tuin) kunnende oöcysten nog jaren lang infectieus blijven
• Wormen, muizen, vogels, schapen en koeien besmetten zich via de “tuin”.
• Als een kat (delen van) een besmet dier eet, is de cirkel rond.

De oöcysten zijn gevaarlijk voor de ongeboren baby en kunnen leiden tot een miskraam, overlijden vlak na de geboorte, of hersenschade die pas op latere leeftijd zichtbaar wordt.

Het duurt 1 tot 3 dagen voordat de oöcyste in de kattenpoep u kan besmetten. Als u de kattenbak elke dag schoonmaakt, vormt hij geen gevaar. 

De kat zelf vormt geen gevaar en hoeft het huis niet uit.

Belangrijkere besmettingsbronnen van Toxoplasma zijn:

• Werken in de tuin (en met vieze handen eten)
• Besmette rauwe groenten eten
• Rood vlees eten

Er zijn geen desinfectiemiddelen tegen Toxoplasma. Kokend water (stoom) doodt de oöcyste wel.

Lees verder bij Toxoplasmose

9. Vers vlees voeding voorkomt een wormeninfectie

Rauw vlees is op dit moment erg populair. Rauw vlees kan parasieten bevatten als Toxoplasma, Neospora en Lintwormen. Deze parasieten worden gedood door temperaturen boven de 70 °C en onder -12 °C voor minimaal 2 dagen. Gelukkig is dit vlees vaak diepgevroren geweest.

Dat je door vers vlees te eten kan voorkomen dat je wormen krijgt is onzin. In de evolutie waren de maagdarmwormen dan allang verdwenen.

 

Bij het invriezen worden bacteriën niet gedood. Deze bacteriën kunnen via uw huisdier u en uw huisgenoten besmetten. Ook andere honden kunnen zich met deze bacterie besmetten, bijvoorbeeld door het eten van hondenpoep.

De enige manier om deze (resistente) bacteriën te doden is hitte. Dit is niet nadelig voor de verteerbaarheid van het vlees!

Lees verder bij vers vlees dieet

10. Darmbacteriën zijn te beïnvloeden via probiotica.

In de darm van een hond zitten 1 tot 100 biljoen (12 nullen) micro-organismen (bacteriën, protozoën, virussen, schimmels en archaea). Ze worden samen het microbioom van de darmen genoemd of darmflora. Deze organismen helpen bij de vertering van het voedsel, beïnvloeden het dierwelzijn, de gezondheid en smaakvoorkeuren.

3% van de darmflora is te kweken in een laboratorium*.
97% is alleen aan te tonen met moderne DNA technieken.

Deze micro-organismen zijn van groot belang, maar we weten nog niet precies hoe. Ook weten we nog niet precies hoe we de samenstelling van het microbioom het beste kunnen beïnvloeden. Is het voeding, zijn het probiotica, is het lichaamsbeweging, een poeptransplantatie?

*Het kweken van ontlasting bij honden en katten met chronische diarree leidt vaak tot onnodig antibioticagebruik en heeft zelden zin. Alleen als Salmonella gekweekt wordt bij hond of kat is dit 100% zeker afwijkend. Alle andere bacteriën die in het lab gekweekt kunnen worden, komen van nature voor in de ontlasting van honden en katten. 

Lees verder bij probiotica