Maligne lymfoom en leukemie bij de kat

Leukemie en maligne lymfoom zijn beide tumoren van bloedcellen.

Maligne lymfoom bij de kat

Een van de meest voorkomende tumoren bij de kat is maligne lymfoom en wordt ook wel lymfeklierkanker genoemd. Bij mensen heet de ziekte Non-Hodgkin lymfoom.

Bij deze vorm van kanker is sprake van een toename van lymfocyten (bepaalde witte bloedcellen) in de lymfeklieren of andere weefsels zoals milt, lever, neus, maag, darmen en huid.

Afhankelijk van de locatie van de tumor is de diagnose makkelijker of moeilijker te stellen.

Maligne lymfoom kan worden veroorzaakt door de virussen FeLV (feline leukemie virus) en FIV (katten AIDS). Deze virussen komen, door een effectief zwerfkattenbeleid, in Nederland relatief weinig voor.
Bij de meeste Nederlandse katten met maligne lymfoom ontstaat de ziekte spontaan en wordt het dus niet door een virus veroorzaakt. Desondanks is het verstandig om dieren met maligne lymfoom en leukemie te testen op FeLV en FIV.

Leukemie bij de kat

Bij leukemie is sprake van kankercellen in het bloed of het beenmerg. In sommige gevallen zijn ook de lymfeklieren of andere organen aangetast.

De meest voorkomende vorm van leukemie is een vorm waarbij lymfocyten de kankercellen zijn (net als maligne lymfoom), maar er zijn ook andere vormen van leukemie. Leukemie komt minder vaak voor dan maligne lymfoom.

Ook leukemie kan worden veroorzaakt door het FeLV en FIV virus (zie boven).

Bloedonderzoek

Leukemie is de enige vorm van kanker waarbij de diagnose wordt gesteld met behulp van bloedonderzoek.

Bij a-leukemische leukemie zijn geen tumorcelen in het bloed zichtbaar en wordt de diagnose gesteld met een beenmergbiopt.

De virussen FIV en FeLV worden met bloedonderzoek aangetoond.

Weefselonderzoek

De diagnose maligne lymfoom wordt gesteld door microscopisch onderzoek. Vaak wordt dit onderzoek gedaan op een dun laagje cellen verkregen door met een injectienaald in een dikte te prikken. Dit zogenaamde dunne naald biopt is vrijwel pijnloos (vergelijkbaar met bloedprikken) en anesthesie is niet nodig.

In sommige gevallen zijn grotere weefselmonsters nodig. Een PARR test op lymfklierweefsel kan gebruikt worden om een ontsteking met veel lymfocyten te onderscheiden van Maligne lymfoom. Op basis van immunologisch onderzoek kan maligne lymfoom worden ingedeeld in een T-cel of B-cel lymfoom, wat van belang is voor het succes van de chemotherapie (zie onder).

Chemotherapie bij maligne lymfoom

Voordelen

Chemotherapie is de meest effectieve behandeling van maligne lymfoom en leukemie.
De meeste dieren hebben een normaal leven en lijken te genezen.
Bij 95% van de dieren met maligne lymfoom of leukemie is de tumor vanaf het starten van de behandeling niet meer aan te tonen.
Meer dan 95% van de katten heeft geen of slechts geringe bijwerkingen van de chemotherapie.
In plaats van echte chemo, kan ook gekozen worden voor behandeling met het enzym L-Asparaginase (Oncaspar).

Nadelen

Een klein deel (< 5%) van de katten heeft noemenswaardige bijwerkingen van de chemotherapie (misselijkheid, diarree, blaasontsteking, slechte vacht of kaalheid, aantasting van het beenmerg)
Een deel van de gebruikte middelen kan het DNA beschadigen en zo kanker veroorzaken (deze kans is bij de mens < 0,1%). Oncaspar heeft dit nadeel niet.
De kat zal de gebruikte middelen uitscheiden via speeksel, ontlasting en urine. Als uw kat u likt, of als u hem aait, komt u in aanraking met deze medicijnen
De behandeling wordt in een beperkt aantal klinieken in Nederland gegeven
De behandeling kost tijd en geld (de exacte kosten kunnen sterk variëren en zijn afhankelijk van de grootte van uw huisdier, het gekozen protocol en het succes van de behandeling. De verwachtte kosten zullen tijdens het eerste consult worden besproken)
Vaak komt de tumor na verloop van tijd weer terug

Lees verder: chemotherapie en behandeling met enzym.

Succes van chemotherapie bij maligne lymfoom bij de kat

De prognose verschilt van dier tot dier. Sommige dieren leven nog jaren na een behandeling. Bij andere katten slaat de behandeling niet aan. Bij de meest voorkomende vormen van maligne lymfoom, leeft de helft van de katten nog langer dan 1 jaar. Een kwart van de katten is na twee jaar nog in goede gezondheid. Bij maligne lymfoom van de maag en darmen is de behandeling van een groot-cellig lymfoom vaak met injectie, een klein-cellig lymfoom met tabletten

B-cel en T-cel lymfomen worden vaak behandeld met dezelfde medicijnen.
Uit onderzoek is gebleken dat de gemiddelde kat met B-cel lymfoom langer leeft dan een kat met een T-cel lymfoom. Bij een T-cel lymfoom wordt om die reden soms gekozen om langer door te gaan met een behandeling. Omdat wij naar de individuele kat kijken en de behandeling daarop aanpassen, vinden wij het niet nodig om standaard te onderzoeken of een kat B-cel of T-cellymfoom heeft. Wij besparen u op die manier de kosten van dit extra onderzoek. Als u graag een immunologische kleuring wilt, is dat uiteraard mogelijk.

Andere behandelingen dan chemotherapie bij maligne lymfoom

Prednison is een alternatieve behandeling voor zowel maligne lymfoom als leukemie. Prednison is goedkoper en ongevaarlijk voor omstanders. Prednison werkt gemiddeld enkele weken, chemotherapie meerdere maanden. Prednison geeft over het algemeen meer bijwerkingen dan chemotherapie.
L-Asparaginase (Oncaspar) is een enzym, dat vergelijkbaar is met het effect van chemotherapie. Het is ongevaarlijk voor omstanders. Het kan dus ook gegeven worden bij katten die in huis wonen bij kinderen of een zwangere.
Bestraling is mogelijk bij bepaalde gelokaliseerde vormen van lymfoom (zoals lymfoom in de neus). Het voordeel van bestralen is, dat het ongevaarlijk is voor de omstanders. Het kan dus ook worden gegeven bij katten die in huis wonen bij zwangere vrouwen en kleine kinderen. Het grootste nadeel van een bestraling zijn de relatief hoge kosten en het hoge aantal behandelingen.
Chirurgie leidt bij maligne lymfoom vrijwel nooit tot genezing. De tumor komt op een andere plek terug. Als de tumor bloedt of bijvoorbeeld de darm afsluit, wordt vaak toch besloten de massa chirurgisch te verwijderen. Na de operatie kan dan gestart worden met een behandeling met chemotherapie.

Chemotherapie bij het MCD

Wij vinden het belangrijk dat u en uw kat een normaal leven kunnen leiden tijdens de behandeling. Uw kat moet kunnen rennen, spelen en klimmen. Hij moet zin hebben in eten en niet overmatig drinken en plassen. Tijdens het eerste consult zullen we u uitgebreid voorlichten.

Sommige mensen besluiten hierna dat ze hun kat niet willen behandelen. In die gevallen zullen we samen met de eigenaar kijken naar alternatieven. De eigenaren die wel kiezen voor een behandeling, zijn later vaak blij met de keuze die ze gemaakt hebben. Op deze wijze behandelen we jaarlijks ongeveer 50 dieren met maligne lymfoom.