Longontsteking (hond)
Longontsteking komt bij honden met enige regelmaat voor.
Röntgenfoto van een hond met longontsteking voor en na behandeling
Bij jonge honden zijn virussen vaak de oorzaak, waarna bacteriën de klachten verergeren. Bij oudere honden worden longontstekingen vaker veroorzaakt door een vreemd voorwerp of omdat de hond zich heeft verslikt.
Regelmatig wijzen de klachten in eerste instantie niet richting de longen en wordt de oorzaak van de klachten pas duidelijk na het nemen van borstfoto’s.
Longontsteking door virussen en bacteriën
Met name jonge honden zijn vatbaar voor vrij onschuldige kennelhoest-virussen. De virussen en de afweer van het lichaam beschadigen de longen, waarna bepaalde bacteriën de ontsteking kunnen verergeren. Ook virussen als hondenziekte en het honden-griepvirus kunnen de weerstand van de jonge hond verminderen.
Longontsteking door vreemde voorwerpen
Grasaren en andere plantendelen kunnen longontstekingen veroorzaken. Maar elk voorwerp dat in “het verkeerde keelgat” verdwijnt, kan bacteriën en schimmel meenemen die leiden tot een longontsteking.
Een hond die tijdens het uitlaten van het een op het andere moment gaan hoesten, heeft mogelijk een vreemd voorwerp in de luchtpijp gekregen.
Een vreemd voorwerp kunnen we zien op een röntgenfoto of CT scan, maar niet altijd. Bij verdenking op een vreemd voorwerp doen we vaak een kijkonderzoek (bronchoscopie).
Longontsteking door verslikken
Een gezond dier verslikt zich zelden. Als hij zich toch verslikt, begint het dier te hoesten, zodat er geen rommel in de longen komt. Als dat niet goed lukt, kan er een longontsteking ontstaan.
De meest voorkomende oorzaak van een “verslik-longontsteking”, is een verlamde slokdarm (megaoesofagus). Andere redenen kunnen zijn: epilepsie, botulisme, myasthenia gravis en slikproblemen.
Hond met verlamde slokdarm. Rechts van hart is longontsteking zichtbaar. Wit = vocht. Zwart = lucht in bronchiën.
Als een hond versuft is, kan hij zich eerder verslikken. Als de hond braakt terwijl hij net onder narcose gaat is dat gevaarlijk. Om die reden moet een hond altijd, voor hij onder narcose gaat, nuchter zijn.
Ook als een hond om een andere reden heftig braakt, kan hij zich verslikken. Bij het verslikken kunnen er niet alleen bacteriën in de longen komen, maar ook maagzuur en voedsel. Een verslik-longontsteking is vaak erger dan een longontsteking die “alleen” door virussen of bacteriën veroorzaakt wordt.
Longontsteking door een slechte weerstand
Elke pup maakt een periode door waarin zijn afweer slecht is. Als de afweerstoffen, verkregen uit de moedermelk, verdwijnen, kan het eigen afweersysteem van de pup pas zelf gaan werken. In die overgangsperiode (het exacte tijdstip verschilt per pup) is het dier gevoelig voor longontstekingen.
Een aangeboren longafwijking kan leiden tot terugkerende longontstekingen bij honden. Het vaststellen van aangeboren verminderde weerstand is meestal moeilijk en vaak zelfs onmogelijk. Dit soort problemen zijn vaak moeilijk te behandelen
Ziektes als bronchitis, suikerziekte en de ziekte van Cushing en medicijnen als prednison, chemotherapie en hoestmiddelen kunnen de kans op een longontsteking vergroten.
Longontsteking die met prednisolon behandeld moet worden (zeldzaam)
Heel soms moet een longontsteking met prednisolon behandeld worden. Dat is namelijk het geval als er sprake is van de zeldzame ziekte eosinofiele bronchopneumonie. Bij deze ziekte vinden we heel veel ontstekingscellen, van een raar type (eosinofielen).
Omdat bij alle andere vormen van longontsteking prednisolon heel gevaarlijk is, geven we dit alleen als we zeker weten dat deze ziekte speelt. We komen er achter door cel onderzoek na een bronchoscopie.
Symptomen longontsteking bij de hond
De verschijnselen van een longontsteking kunnen wisselen van een zachte, voorzichtige hoest tot een harde, productieve hoest. Het kan gepaard gaan met een verminderd uithoudingsvermogen, sloomheid en een slechte eetlust. Soms is hijgen de enige klacht, maar een dier kan ook ernstig benauwd zijn en blauwe slijmvliezen hebben.
Meer dan de helft van de honden met longontsteking heeft geen koorts.
Diagnose longontsteking bij de hond
De diagnose longontsteking stellen wij door lichamelijk onderzoek en röntgenfoto’s.
Op basis van de foto kan vaak ook worden voorspeld wat de oorzaak van de ontsteking is. Bij een acute longontsteking kan een longfoto nog normaal zijn.
Een CT onderzoek (driedimensionale röntgenfoto) van de longen laat meer details zien en is nauwkeuriger en betrouwbaarder dan een gewone röntgenfoto. Een CT is echter duurder dan een gewone foto en een hond moet voor dit onderzoek onder narcose.
Een echo maken van gezonde longen is niet mogelijk. Een echo is wel mogelijk als er geen lucht in het longdeel zit en dit longdeel tegen de ribwand aanligt. Onder echogeleide kan zo’n afwijkende longkwab worden aangeprikt voor microscopische onderzoek: is het een ontsteking of een tumor?
Bronchoscopie: met een cameraatje is het mogelijk om in de luchtpijp en in de grote bronchiën te kijken. Op deze manier is het soms mogelijk een vreemd voorwerp te verwijderen. Ook is het mogelijk om onder geleide van bronchoscopie een longspoelsel te nemen voor bacteriologisch en microscopisch onderzoek.
Bronchoscopie
Behandeling van een longontsteking bij honden
Vaak is een antibioticum nodig. Deze behandeling moet worden voortgezet tot de klinische klachten verdwenen zijn en de röntgenfoto sterk verbeterd zijn. Vaak duurt een behandeling 3 tot 6 weken.
Soms is opname en verpleging nodig om een dier door een moeilijke periode heen te helpen.
Als de longontsteking specifiek op één plek zit, en de medicijnbehandeling niet goed aanslaat, kan het afwijkende longdeel chirurgisch verwijderd worden.
Prognose
De vooruitzichten van een longontsteking bij honden zijn sterk afhankelijk van de achterliggende oorzaak, de ernst van de longontsteking en de weerstand van de patiënt.
