Pemphigus foliaceus

Pemphigus foliaceus is een autoimmuunziekte van de huid die ernstige korsten veroorzaakt. Door (meestal onbekende) prikkels wordt het immuunsysteem hyperactief en valt het de huid van het eigen lichaam aan. De ziekte kan bij alle dieren voorkomen. De behandeling bestaat uit medicijnen die het immuunsysteem remmen. De medicijnen moeten vaak levenslang gebruikt worden omdat de ziekte de neiging heeft om telkens terug te keren.

Waardoor wordt pemphigus foliaceus veroorzaakt?

De huidproblemen ontstaan doordat het immuunsysteem de huid aanvalt. Normaalgesproken ruimt het immuunsysteem infecties op en andere “vreemde” stoffen die een bedreiging voor het lichaam kunnen vormen. Het immuunsysteem is zodanig geprogrammeerd dat het de lichaamseigen eiwitten herkent als “bekend” en met rust laat.

Bij pemphigus foliaceus ziet het immuunsysteem bepaalde onderdelen van de huid als vreemd en probeert het dit op te ruimen. Hierdoor ontstaat schade aan de huid.

Het is niet bekend waarom het immuunsysteem op deze manier ontspoort. Soms kunnen medicijnen, infecties of onderliggende ziektes zoals tumoren het immuunsysteem verkeerd prikkelen. Maar meestal is er geen oorzaak aan te wijzen. Omdat het bij bepaalde rassen vaker voorkomt, lijkt er ook sprake van een genetische component.

Een kitten met typische verschijnselen van pemphigus foliaceus

Welke dieren kunnen deze ziekte krijgen?

Pemphigus foliaceus kan bij verschillende diersoorten voorkomen, niet alleen bij honden en katten maar o.a. ook bij paarden, geiten en schapen. Bij honden en katten is het de meest voorkomende auto-immuunziekte van de huid. De Akita en de Chow-Chow zijn gevoeliger voor de ziekte zijn dan andere honden. Bij katten is er niet een speciale rasgevoeligheid. Pemphigus foliaceus is over het algemeen een ziekte van “middelbare” dieren maar het kan bij dieren van alle leeftijden voorkomen.

Korsten op de neus bij een Akita met pemphigus foliaceus

Wat zijn de symptomen?

Kenmerkend voor de ziekte zijn de met pus gevulde blaren en korsten op de huid. De huid onder de korsten is rauw en kan pijnlijk zijn. Bij de hond begint het vaak op het gezicht en de oren, en het verspreidt zich naar andere delen van het lichaam. Ook de voetzolen kunnen aangetast raken. Bij de kat zijn vaak de oorranden, neus, nagelbedden en het gebied rondom de tepels aangedaan.

Uitgebreide korstvorming door pemphigus foliaceus

Hoe wordt de diagnose gesteld?

Er is maar één manier om met zekerheid vast te stellen dat een dier pemphigus foliaceus heeft: door weefselonderzoek van enkele huidbiopten.

Waaruit bestaat de behandeling?

De ziekte wordt behandeld met medicijnen die het overactieve immuunsysteem onderdrukken. Prednison is het meest gebruikte medicijn, zeker in de beginfase van de behandeling. Met een hoge dosis wordt de ziekte snel terug gedrongen, waarna de dosis langzaam wordt afgebouwd tot de minimaal werkzame dosis.

Soms worden andere medicijnen ingezet, al dan niet in combinatie met prednison. Bijvoorbeeld wanneer bij het afbouwen van de prednison de klachten al snel weer erger worden. Middelen zoals azathioprine (niet bij de kat), chloorambucil en cyclosporine worden dan soms gebruikt.

Wat zijn de vooruitzichten?

Het lukt bij de meeste honden en vrijwel alle katten om de ziekte terug te dringen met behulp van medicijnen. Maar pemphigus foliaceus heeft wel de neiging om te komen en te gaan. Vaak is het daarom beter om de medicatie niet helemaal af te bouwen maar te streven naar een minimale onderhoudsdosis, levenslang. Daarbij moet de aanwezigheid van een kleine hoeveelheid korsten soms geaccepteerd worden om een te hoge onderhoudsdosis te voorkomen.